Odnoszę wrażenie, że Prokuratorzy coraz śmielej sięgają po kwalifikacje czynów dotyczącą działania w zorganizowanej grupie przestępczej. Gdy w zdarzeniu uczestniczy kilka osób coraz chętniej stawiany jest zarzut z art. 258 k.k. czyli zorganizowana grupa przestępcza.
Zorganizowana grupa przestępcza – przestępstwo formalne
Tymczasem nie każda wieloosobowa konfiguracja w popełnieniu przestępstwa jednocześnie oznacza, że sprawca brał udział w grupie przestępczej. Co ważne, udział w takiej organizacji jest przestępstwem samym w sobie. Nie trzeba wypełnić znamion żadnego konkretnego – innego przestępstwa, aby ponieść odpowiedzialność za działalność w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym.
Przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie przestępczej
Przepis art. 258 k.k. stanowi, że każdy, kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Przestępstwo to ma swój typ kwalifikowany, wówczas gdy związek ma charakter zbrojny albo terrorystyczny. Wówczas grożąca kara wynosi od 1 roku pozbawienia wolności do 10 lat. Jeszcze surowsza kara grozi założycielom. Ten kto stworzy lub kieruje zorganizowaną grupą przestępczą może otrzymać karę pozbawienia wolności od lat 2 do aż 15 lat, a przy zakładaniu grup zbrojnych lub terrorystycznych nawet 20 lat.
Jakie cechy musi spełniać grupa dla przyjęcia zorganizowanej grupy przestępczej?
Z punktu widzenia obrony często ważnym jest zrozumienie czy dana grupa sprawców, rzeczywiście była zorganizowaną grupą przestępczą. Orzecznictwo wskazuje, że zorganizowana grupa przestępcza jest wówczas gdy zachodzi współdziałanie co najmniej trzech osób, których wspólnym celem jest popełnienie określonych przestępstw. Nie musi zachodzić tu ścisły podział ról, konkretna struktura. Grupa musi jednak cechować się specyficznym nastawieniem, istnieniem więzi psychologicznych oraz świadomości, że wspólnie zmierzają do realizowania przestępstw. Do przypisania przestępstwa działania w grupie przestępczej nie jest wymagana wiedza poszczególnych członków grupy o szczegółach organizacji grupy, znajomość wszystkich osób ją tworzących, mechanizmów funkcjonowania. Po stronie sprawcy musi jednak występować gotowość do działania w ramach grupy i na jej rzecz.
Zaostrzenie kary
Popełnienie przestępstwa z innymi osobami nie jest tożsame z popełnieniem go w ramach zorganizowanej grupy przestępczej i przynależnością do niej. Z punktu widzenia wymiaru kary przypisanie działania w grupie przestępczej działa na oczywistą niekorzyść skazanego. Nie dość, że sam udział w grupie ma surowe zagrożenie karne to jeszcze okoliczność ta zaostrza wymiar kary. Przypisanie działania w ramach grupy :
- wyklucza możliwość skorzystania z dobrodziejstwa art. 37 a k.k., który umożliwia zamianę kary pozbawienia wolności na grzywnę
- zaostrza możliwość orzeczenia przepadku
- podwyższa wymiar kary jak przy recydywie
Ważne też aby umiejętnie odróżnić uczestnika grupy przestępczej od klientów tej grupy. Często tego rozróżnienia organy ścigania nie dostrzegają przy przestępstwach narkotykowych. Gdzie osoby nabywające narkotyki otrzymują zarzut działania w grupie przestępczej.
