Bardzo często w skazującym wyroku Sąd, obok kary głównej, tj. kara pozbawienia wolności, ograniczenie wolności czy grzywna, orzeka także środki karne. Nie każdy wie, że orzeczone środki karne można skrócić.
Jakie są środki karne?
Obecnie mamy 12 możliwych środków karnych. Środki karne Sąd orzeka zawsze na określony czas. Bardzo często jest to czas tożsamy z okresem próby, na jaki zawiesza karę pozbawienia wolności lub z okresem, na jaki orzeczono karę ograniczenia wolności. Jeżeli np. Sąd skazał na karę pozbawienia wolności w wymiarze 6 mc z warunkowym zawieszeniem na 3 lata, to zazwyczaj środki karne orzeknie również na ten okres (choć nie jest to napisaną zasadą).
Do środków karnych należą:
- pozbawienie praw publicznych,
- zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania zawodu, prowadzenia określonej działalności gospodarczej,
- zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi,
- zakaz zajmowania stanowiska lub wykonywania zawodu lub pracy w organizacjach i instytucjach państwowych i samorządowych, a także w spółkach, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządowa posiadają co najmniej 10 % akcji lub udziałów,
- zakaz przebywania w określonych środowiskach, miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do nich, opuszczania określonego miejsca bez zgody sądu;
- zakaz wstępu na imprezę masową,
- zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych,
- nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
- zakaz prowadzenia pojazdów,
- świadczenie pieniężne,
- podanie wyroku do publicznej wiadomości,
- degradacja (tylko dla wojskowych).
Kiedyś do środków karnych zaliczaliśmy także naprawienie szkody i nawiązkę. Dziś – te elementy kary otrzymały własny rozdział i nazywamy je środkami kompensacyjnymi.
Na jaki okres orzekane są środki karne?
Środki karne, umieszczone w wyroku Sąd orzeka:
- na wskazany okres lub
- dożywotnio.
Przepisy regulują ile mogą trwać konkretne środki. W zależności od środka Sąd ma możliwość orzec go na:
- 1 rok do 10 lat (ad. 1, 7,8),
- 1 rok do lat 15 (ad. 2-5 i 9),
- 2 lata do 6 lat (ad. 6).
Jak można skrócić środki karne?
O skróceniu orzeczonego środka karnego możemy myśleć dopiero gdy upłynie co najmniej połowa okresu, na jaki go orzeczono. Jeżeli np. orzeczono zakaz wykonywania określonego stanowiska na 3 lata, to wniosek możemy złożyć dopiero po upływie półtora roku. Minimalnym okresem wykonywania środka karnego jest jeden rok. Jeżeli środek został od razu orzeczony na okres roku, wówczas nie będzie można go skrócić.
Środek karny orzeczony dożywotnio można skrócić dopiero po upływie 15 lat jego stosowania.
Sąd może uwzględnić wniosek o skrócenie okresu tylko pod warunkiem, że skazany przestrzegał w czasie jego stosowania porządku prawnego (nie popełnił nowego przestępstwa). Ważnym słowem jest tu jednak może, a nie musi. Oznacza to, że pomimo braku ponownego skazania Sąd nie będzie miał obowiązku do skrócenia okresu środka. Będzie miał jedynie taką możliwość. Tym samym o tym, czy faktycznie dojdzie do skrócenia środka karnego zadecyduje to, w jaki sposób skazany żył przez okres stosowania środka. Zazwyczaj nie jest wystarczające samo „nie skazanie”. Trzeba przekonać Sąd o tym, że skazany się poprawił. Ustabilizował swoje życie. Zrozumiał wcześniejsze błędy. Prowadzi obecnie uczciwe życie i spełnia swoje obowiązki jako obywatel, pracownik, rodzic. Im więcej pozytywnych aspektów aktualnego życia skazanego przedstawimy tym większe są szanse na to, że Sąd uwzględni wniosek.
Nie każdy środek karny można skrócić.
Istnieją środki karne, co do których wniosek o skrócenie z pewnością nie przyniesie sukcesu. Są to środki karne orzeczone na wniosek pokrzywdzonych oraz środki orzeczone dla sprawcy jazdy na podwójnym gazie.
