Tymczasowe aresztowanie podejrzanego to najbardziej dotkliwy ze wszystkich środków zapobiegawczych. Jest to trudne zarówno dla aresztowanego, jak i jego rodziny. Z dnia na dzień tracą kontakt z najbliższym i często zupełnie nie wiedzą, jak mogą pomóc.
Obowiązek zawiadomienia o aresztowaniu
Osoby bliskie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania dowiadują się już po orzeczeniu tego środka. Istnieje taki obowiązek, aby o aresztowaniu powiadomić bezzwłocznie osobę najbliższą. Zazwyczaj wskazuje ją oskarżony. Osoby bliskie już wcześniej mogą być świadome, że istnieje ryzyko aresztowania, bo często są informowane o fakcie zatrzymania (tu dzieje się tak jednak tylko na wyraźne życzenie zatrzymanego). To one najczęściej działają na rzecz ustanowienia adwokata, zgromadzenia środków na poręczenie. O zastosowaniu tymczasowego aresztu Sąd poinformuję także pracodawcę, uczelnie, szkołę. W przypadku, gdy aresztowany opiekuje się dzieckiem lub inną osobą niesamodzielną wówczas Sąd powiadomi sąd opiekuńczy lub opiekę społeczną.
Kontakt z obrońcą
Jak bliscy aresztowanego mogą mu pomóc? Niemal jedynym sposobem skutecznej pomocy jest ustanowienie obrońcy. Osoba tymczasowo aresztowana zazwyczaj będzie izolowana od swojego środowiska. Aby móc się skontaktować z tymczasowo aresztowanym prokurator musi na to wyrazić zgodę i często tej zgody brak. Zwłaszcza w pierwszym okresie aresztowania, gdy organy ścigania gromadzą materiał dowodowy i chcą przeciwdziałać ewentualnemu mataczeniu. Dlatego taki ważny jest w tym okresie obrońca. Z nim oskarżony będzie mógł się kontaktować. Będzie mógł go spotkać. Do obrońcy będzie mógł zadzwonić. To obrońca będzie mógł wreszcie dokonywać ustaleń z prokuraturą.
Zażalenie na areszt
Jeżeli zapadło postanowienie przewidujące tymczasowe aresztowanie to najważniejsze jest to aby w terminie wywieść przekonywujące zażalenie. Termin do wniesienia zażalenia to 7 dni od daty ogłoszenia postanowienia. Aby znaleźć mocne argumenty do zażalenia należy szczegółowo przeanalizować akta sprawy. Z aktami również będzie mógł się zapoznać tylko obrońca. Akta, udostępnione mu nie muszą być pełne, jednak każdy dowód, który stał się podstawą dla zastosowania aresztu musi być dla obrońcy jawny.
Zażalenie na tymczasowe aresztowanie okaże się skuteczne, jeżeli przekonamy sąd odwoławczy, że:
- dowody, zgromadzone przez Prokuraturę nie dają podstaw do przypisania podejrzanemu zarzucanego mu przestępstwa bo są niespójne, sprzeczne, niewystarczające;
- nie występuje żadne ryzyko nielegalnego wpływania przez aresztowanego na bieg postępowania;
- dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania wystarczający jest inny środek zapobiegawczy, jak poręczenie majątkowe, dozór policji;
- stosowanie tymczasowego aresztu pociąga dla podejrzanego zbyt poważne zagrożenie dla jego życia lub zdrowia;
- stosowanie tymczasowego aresztu pociąga dla podejrzanego lub jego rodziny wyjątkowo ciężkie skutki;
- kara grożąca podejrzanemu ma charakter nieizolacyjny.
Czego potrzeba w areszcie?
Bliscy tymczasowo aresztowanego mogą mu też pomóc w kwestiach praktycznych. Tymczasowo aresztowany trafia do aresztu w tym ubraniu, w którym został zatrzymany. Rzeczy osobiste zazwyczaj zostają mu zabrane. W areszcie dostanie to, co jest mu niezbędne do przetrwania ale istnieje możliwość polepszenia jego warunków. W tym celu można wspomóc aresztowanego poprzez:
- wpłacanie środków pieniężnych, jakie aresztowany będzie mógł wydać w sklepie, funkcjonującym na terenie Aresztu Śledczego (w Kantynie). Takich wpłat należy dokonywać na konto konkretnego tymczasowego aresztu w tytule podając imię i nazwisko aresztowanego wraz z imieniem jego ojca.
- zamawianie paczek żywnościowych. Paczkę należy zamówić i opłacić stosownie do reguł obowiązujących w danym areszcie.
- wysyłanie innych paczek. W praktyce ich utworzenie nastręcza dosyć dużych trudności praktycznych. Istnieje wiele reguł, wyznaczających co może znaleźć się w takich paczkach, jak należy je przygotować, jak należy je zabezpieczyć. Jeżeli w paczce mają znajdywać się rzeczy osobistego użytku to przesłanie ich wymaga zgody wychowawcy, tzw. talonu. Jeżeli w paczce mają znajdywać się lekarstwa to wcześniej aresztowany musi uzyskać an to zgodę lekarza i organu dysponującego.
